ÖSYM tarafından yapılan merkezi ve kurumsal yerleştirmelerde, kamu kurumları, öğrenim kodlarını kullanarak hangi kadroya hangi bölüm mezunlarının yerleşeceğini belirlemektedir.
Kurumlar, bunun yanında öğrenim kodları ile birlikte bilgisayar sertifikası, sürücü belgesi, avukatlık staj belgesi, yabancı dil belgesi sahibi olmak gibi özel koşulları da isteyebilmektedir.
Sorun nasıl oluşuyor?
ÖSYM sistemi, tercihlerde öğrenim şartı açısından alan kontrolü yapmaktadır. Yani, çevre mühendisi istenen kadroya kamu yönetimi mezunu aday tercih yapamamaktadır. Her aday sadece kendi öğrenim kodunun yer aldığı kontenjanları tercih etmektedir.
Fakat ÖSYM sistemi, adayların özel koşul kodlarına sahip olup olmadığını kontrol etmemektedir. Bunun sonucunda da öğrenim koşulunu taşıyan adaylar, özel şartı taşımadıkları halde (kasten, bilinçsizlikle, dikkatsizlikle, ilgisiz kişilerin " bir şey olmaz" şeklindeki yönlendirmeleriyle) bu kadroları tercih etmektedir.
ÖSYM özel şart kontrolü yapmadığı için bu adaylar puanları yetmesi durumunda bu kadrolara yerleşmektedir fakat kurumlar tarafından atamaları yapılmamakta ve puanları da yanmaktadır. Hem de şartları sağlayan başka adayların yerleşmesi de engellenmekte ve kadrola boşa gitmektedir.
Örneğin, B sınıfı sürücü belgesi istenen şoför kadrosuna, C seviyesi yabancı dil istenen bir enformasyon memuru kadrosuna bu belgelere sahip olmayan adaylar puanları yüksek olduğu için yerleşmesine rağmen kurumlar tarafından atamaları yapılmamaktadır.
ÖSYM bazı belgelerin kontrolünü yapabilir
ÖSYM, adayların mağdur olmaması için ilgili kurum ve şirketlerle görüşerek bu sorunu çözebilir.
Sertifikalar için; nitelik kod kılavuzunda yer alan sertifikaların "MEB onaylı" olması gerekiyor. Yani MEB'den izin almadan kimse bu sertifikaları veremiyor. MEB, bu kurum ve şirketler için verilen sertifikaların kaydını tuttuğunu düşünüyoruz. (tutulmuyorsa da zor bir şey değil tutulabilir.)
ÖSYM bu konuda MEB ile anlaşma sağlayarak adayların TC kimlik no ile ilgili sertifikaya sahip olup olmadığını ve kaç yıldır sahip olduğunu görerek, eğer ki belge yoksa, adayın daha tercih sırasında o kadroyu tercih yapmasını engelleyebilir.
Ehliyet için; ehliyet Emniyet Genel Müdürlüğünden verilmektedir. Tercihlerde ise ehliyete sahip olmak ya da ehliyete 2-5 yıl sahip olmak koşulları bulunmaktadır. ÖSYM, bu konuda EGM ile protokol imzalayarak TC kimlik no ile adayın ehliyetini ve kaç yıldır bu ehliyete sahip olduğunu inceleyebilir. Şartları taşımayan adayı ise tercih sırasında engelleyebilir.
Yabancı dil belgeleri için; YDS'yi ÖSYM zaten kendisi yapmaktadır. TOEFL ve diğer özel sınavlar için ise ilgili kurumlarla protokol imzalayarak bu sınavlardan A-B-C-D-E seviyesinde YDS'ye denk puan alanları ÖSYM'ye bildirebilir. ÖSYM de bu bilgiler üzerinden daha tercih aşamasında adayın bunlara sahiplik durumunu kontrol edebilir.
Adayların ve ailelerin tek isteği "mağdur olmamak"
Geleceğini kurtarmak için kitaplara ve kurslara paralar döken, gece gündüz ders çalışan adaylar ve onların aileleri, ne de olsa olacağı için ÖSYM'den soruları önceden vermemesini istemiyorlar, ayrıca umudu kestikleri için kopyasız bir sınav yapılmasını da beklemiyorlar... Artık istedikleri şey şu ki; "çalıştık, uğraştık, yüksek puan aldık... bari bu puan ile şartları taşımayan bilinçsiz adaylar yüzünden boşta kalmayalım..."