Anne veya baba, aynı dönemde olmamak şartıyla farklı zamanlarda aynı çocuktan dolayı refakat izni kullanabilir.
SORU: Merhabalar Eşim ve ben devlet memuruyuz.Oğlum Makine Cihazlarına bağlı olarak hayatını devam etmektedir. Eşim oğluma 3+3 olmak üzere 6 ay refakat izni kullanmıştır. Babanın ise annenin refakat izni bitiminden sonra refakat izni kullanma talebi varmıdır? İlgili yönetmelikte, "aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memurun refakat izni kullanamayacağı", "aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresinin altı ayı geçemeyeceği" belirtilmiştir. Mevzuatta açık bir şekilde kullanır veya kullanamaz diye belirtirmemiştir. Yukarıda belirtmiş olduğum konudan ötürü Eşimin refaket izni bitiminden itibaren babanında hayati öneme haiz olan oğluma farklı dönemlerde kullanmak üzere refakat iznimin olup olmadığını soracaktım. Teşekkür ederim.
CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun "Hastalık ve refakat izni" başlıklı 105. maddesinin son fıkrası aşağıdaki şekildedir.
"Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır"
29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Refakat iznine ilişkin esaslar" başlıklı 10 uncu maddesi aşağıdaki şekildedir.
"MADDE 10- (1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun; a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin, b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katma kadar uzatılır.
(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
(4) Aynı kişi ve aynı vakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplam süresi altı ayı geçemez.
(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması halinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük haklan korunur."
Sonuç ve Değerlendirme:
Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat İznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin "Refakat iznine ilişkin esaslar" başlıklı 10 uncu maddesinin 3. bendindeki "Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz." ibaresinin doğal sonucu olarak aynı kişi ile ilgili olarak aynı dönemde olmamak şartıyla birden fazla memur refakat izni kullanabilir.
Refakat izni devlet memurlarına kanun ile verilmiş bir hak olup aynı kişi için bu hakkın birden fazla memur tarafından kullanılmasını engelleyici bir hüküm bulunmamaktadır. Zira hem anne hem baba bir devlet memuru olarak bu hakka sahiptir. Bu durumda dikkat edilmesi gereken nokta refakat izninin memur anne ve baba tarafından aynı tarihlerde kullanılmamasıdır.