5434 sayılı kanununa tabi eski memurlar da, sadece 18 yaşından önceki yaş tahsisleri dikkate alınırken iken, 5510 sayılı Kanununa tabi yeni memurlar da, göreve başlamadan önceki yaş tahsisleri dikkate alınmaktadır.
SORU: İyi günler. Emekli olabilmek için yaşımın dolmasını bekliyorum ama resmi olarak gerçek yaşımdan 4 yaş küçük yazılmışım. 2015 yılı temmuz ayında yayınlanan genelgede SGK da yaş düzeltmesi yapanların emeklilik yaşı yeni yaşına göre belirlenir diyor. Bu emekli sandığında da geçerli mi? Yaşımı düzelttikten sonra emekli olabilir miyim? Teşekkürler.
CEVAP: Devlet Memurlarında yaş düzeltilmesi nedir? Emeklilik işlemlerinde nasıl dikkate alınır? Konusunu değerlendirmekteyiz.
Yaş düzeltilmesi, yani kanundaki ifadesine göre yaş tashihi, sosyal güvenlik hukuku ile medeni hukuk uygulamalarında farklılık gösterir.
Yazımızda, sosyal güvenlik işlemlerinde yaş düzeltilmesi, yaş tashihi nasıldır, buna bakacağız.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 2008 yılı Ekim ayı itibariyle yürürlüktedir. Bu tarihten önce memur olanlar için 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kuralları geçerlidir.
5434'E GÖRE YAŞ TAHSİSİ
5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu Madde 105 kuralları;
- Emeklilik hakkı tanınan bir göreve ilk defa başlama sırasında Kurumlara verilen nüfus hüviyet cüzdanlarındaki yazılı doğum tarihleri esas alınır.
- Şayet 18 yaşını tamamladıktan sonra yaş düzeltilmesi yapılmış ise 18 yaşının doldurulması tarihindeki doğum tarihi esas alınır.
- Nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihleri ile nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri farklı ise nüfus kayıtlarındaki tarih esas alınır. Şayet birden fazla nüfus kaydı bulunması ve bu kayıtlarda farklılık olması halinde ise tarihi eski olan kayıt, sonraki kayıt idare veya kaza mercilerinden verilmiş bir karar ile yapılmış veya düzeltilmiş ise, kararlar nüfus kayıtlarına henüz geçirilmemiş olsa bile memurlar için bu karar 18 yaşın doldurulmasından önce olmak şartıyla bu kayıt esas alınır.
- Maddede yer alan önemli kural da şu şekildedir. Ancak, doğum tarihlerinde, memurlar için 18 yaşın doldurulmasından sonra yapılan düzeltmeler dikkate alınmaz.
- Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü, doğum günü sayılır.
- TSK. mensupları için farklı ay ve gün olarak şu kural bulunur. Doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 eylülden ve daha sonra olanlar için ise takip eden yılın 1 eylülü olarak kabul edilir. Bu farklılıkta TSK. mensuplarının 30 Ağustos itibariyle kadrosuzluk nedeniyle emekli olunması ve terfi işlemlerinin yapılması nedeniyle yapılmış bir yasal uygulama olarak görülmektedir.
Değerlendirmemiz:
18 yaşının doldurulmasından önce yapılmış olan yaş tashihleri sosyal güvenlik hukukunda geçerli olur, ancak 18 yaşının doldurulmasından sonra yapılmış olanlar geçersiz olur. Bu sosyal güvenlik hukukunda kesin ifade edilmiş bir husustur. Ayrıca yargı kararlarınca da kabul edilmiş bir işlemdir.
Sosyal güvenlik hukukunda yaş tashihleri Devlet memurunun daha erken yaş grubunu tamamlamaya sağlayan bir sistem olmaktadır.
18 yaşının doldurulmasından önce yaş tashihi yapıp, yaşını büyültmüş şekilde memurluğa başlayan bir memur, emeklilik yaş gruplarını veya zorunlu 65 yaş grubunu daha evvel tamamlayabilmektedir. Bu da daha önce emekli aylığı bağlanması işleminin yapılmasını gerektirir.
5510'A GÖRE YAŞ TAHSİSİ
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yeni memurlar için yaş düzeltmeleri eski memurlardan genel kurallar olarak aynı olmakla birlikte farklıdır.
Kuralları şu şekildedir:
- Devlet memurluğuna başladıklarında nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri esas alınmaktadır.
- Şayet Devlet memuru göreve başlamadan önce yaş tashihi yaptırmışsa yapılan yaş tashihi geçerli olur, göreve başladıktan sonra yaptırırsa geçerli olmaz.
- Nüfus kayıtlarında doğum ay ve günleri yazılı olmayanlar 1 Temmuz'da, doğum ayı yazılı olup da günü yazılı olmayanlar o ayın birinde doğmuş sayılır.
- Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarının 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 40 ıncı maddesinde belirlenen yaş hadleri sebebiyle emeklilik işlemleri, doğum tarihlerinde ay ve gün yazılı olmayanlar ile doğum günleri 1 Eylülden önce olanlar için 1 Eylül, doğum günleri 1 Eylül ve daha sonra olanlar için müteakip yılın 1 Eylül tarihinde yapılır.
2008 yılı Ekim ayından önce memur olanlarla, bu tarihten sonra memur olanların yaş tashihleri konusunda genel değerlendirmemiz:
Eski memurlar yaş tashihlerinde dezavantajlı olmaktadırlar. Eski memurlarda 18 yaş kesin olarak belirtilmiştir.
Yeni memurlar yaş tashihlerinde avantajlı olmaktadırlar. Bunlar için 18 yaş kesin bir tarih olarak belirtilmemiş, memur olarak göreve başladıkları tarihteki nüfus kayıtlarındaki doğum tarihleri esas alınmıştır. Yani memur göreve 25 yaşında da başlasa, bu yaşa kadar yaptıracağı yaş tashihleri geçerli olacaktır.
Hem eski, hem yeni memurlar için yaş tashihinde hatalı işlem yapılmışsa ne olur:
Kuralına uygun olarak yapılmış yaş tashihi ile nüfus memurluklarınca yapılan maddi hatalar neticesinde yapılan yaş tashihlerinin birbiriyle karıştırılmaması gerekmektedir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu Madde 35, 38 hükümlerine göre yapılmış bir hatanın düzeltilmesi işlemi ise, bu işlem ister 18 yaşından önce ister 18 yaşından sonra yapılmış olsa dahi, sosyal güvenlik hukukunda geçerli olacağını değerlendirmekteyiz.
MADDE HÜKÜMLERİ
Kayıt düzeltilmesi
MADDE 35- (1) Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddi hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.
Maddi hatalar
MADDE 38- (1) Bu Kanunun 7 nci maddesinde sayılan aile kütüklerine tescil edilmesi gereken bilgilerden; dayanak belgesinde bulunduğu halde nüfus kütüklerine hatalı veya eksik olarak tescil edilen ya da hiç yazılmayan bilgiler veya mükerrer kayıtlar maddi hata kapsamında değerlendirilir. Bu tür maddi hatalar Genel Müdürlükçe ya da nüfus müdürlükleri tarafından düzeltilir veya tamamlanır.
Durumunuzla ilgili sonuç değerlendirmemiz:
Yaş tashihiniz, kuralına uygun yani hatalı bir kayıt şeklinde olmayan şekilde 18 yaşından önce yaptırılmışsa, yapılan yaş tashihi geçerli olur, değiştirilemez. Şayet hatalı kayıt yapılmış ise 18 yaşından sonra dahi yaptırılacak olan yeni yaşınız geçerli olur,
Yapılan işlemin hatalı mı, yoksa kuralına uygun olarak yapılmış bir işlem olup olmadığını, nüfus müdürlüğünüzden öğrenebileceğinizi belirtebiliriz.