Devlet Personel Başkanlığınca 21-23 Ekim tarihleri arasında tertip edilen Kamu Personel Sisteminin Değerlendirilmesi Çalıştayında kamu personelinin birçok sorunu masaya yatırılarak çözüm bulunmaya çalışıldı. Bu bağlamda Çalıştay'dan kamu personeline yönelik çıkan sonuçları başlıklar halinde izah etmeye çalışacağız.
Hangi personel statüsü öne çıktı?
Çalıştay'da kamu personel sisteminde statü hukukuna bağlı personel istihdamı ile sözleşmeye dayalı personel istihdamı konusu tartışıldı. Her iki tür istihdam biçiminin de çeşitli açılardan üstünlükleri ve sakıncaları bulunmakla birlikte dünya üzerinde pek çok ülkede de uygulandığı şekliyle statü hukukuna dayalı personel istihdamının korunması katılımcıların çoğunluğunca dile getirildi. Yine, kamu personel istihdamına ilişkin ana yaklaşımın anayasada yer alması ancak ayrıntılı düzenlemelerden kaçınılması gerektiği dile getirildi.
Sorunlar, 657 sayılı Kanundan ziyade uygulamadan çıkıyor
Kamu personel sisteminin temel yasası olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun yürürlüğe konulduğu tarihi itibariyle ve bugünkü devlet ihtiyaçları dikkate alındığında özünde iyi kurgulanmış bir kanun olduğu, süreç içerisinde Kanun üzerinde çok sayıda değişikliğin yapıldığı ve yapılan değişikliklerin sistem üzerinde kırılmalara yol açtığı dile getirildi.
Mevcut sorunları giderecek şekilde kamu personel sisteminin yeniden ele alınması gerekmekle birlikte hali hazırda karşılaşılan sorunların büyük kısmının uygulamalardan ve yönetim kültüründen kaynaklandığı hakkında değerlendirmelerde bulunuldu.
Memur verimliliği ve güvence sistemi dengesi masaya yatırıldı
Memur verimliliği ile güvence sistemi arasında doğrudan bir ilişki kurmanın bizi yanlış sonuçlara götürebileceği, kamu hizmetlerinin yürütülmesinde verimsizliğin çok çeşitli sebeplerinin olabileceği, bu konunun altında yatan nedenlerin tespit edilmesi ve bu tespitlere dayalı olarak çözüm önerileri geliştirilmesinin önemi vurgulandı.
Memuriyet güvencesi tartışılarak memur güvencesinin mutlak bir güvence olmadığı, tarafsızlık, sadakat ve devlete bağlılık ilkeleri esas alınarak korunmasının önemi vurgulandı. Burada sadakatli tarafsız liyakat sahibi kişilerin hizmete alınmasının önemli olduğu ifade edilerek kamu hizmetinin yürütülmesinde bu ilkeler çerçevesinde güvence sisteminin korunması çoğunluk görüş olarak ortaya çıktı. Bu ilkelere ve belirlenmiş kurallara aykırı davrananların sistem dışına çıkarılması mekanizmalarının bulunduğu ifade edildi.
Liyakatli yöneticilerle kurumsal başarı ilişkisi vurgulandı
Yönetici liyakati ile kurumsal başarı arasında doğrudan ilişki bulunduğu, yönetici seçiminde liyakat ilkesinin önemine vurgu yapılarak yöneticilerin atanması, görev süresi, görevden alınması ve benzeri hususlarda düzenleme yapılması gerektiği çoğunluk tarafından ifade edildi.
Memur ve işçi ayrımının iyi yapılması gerektiği vurgulandı
İstihdam biçimlerinin temelde memur ve işçi statüsü olarak oluşturulması, kamuda öncelikle hangi işlerin memur, hangi işlerin işçi eliyle yürütüleceğinin belirlenmesinin önemi vurgulandı. İhtiyaç duyması halinde istisnai olmak kaydıyla diğer istihdam türlerine de başvurulabileceği belirtilmiş olmakla birlikte bu hususta kurumsal düzenlemeler ile farklı uygulamalara sebebiyet verilmemesi gerektiği çoğunluk görüşü olarak ifade edildi. Yani memur-işçi ayrımının kaldırılmaması gerektiği belirtildi.
Merkezi sınavdan sonra yapılacak sınavlarda ölçüm kriterleri belirlenmel
Merkezi sınavdan sonra kurumlarca yapılacak sınavlarda ölçüm kriterlerinin geliştirilmesi gerektiği ifade edilerek kurumlarca sınav yapılması gerektiği perçinlenmiş oldu.
İşçilerde olduğu gibi deneme süresi getirilmesi gerektiği belirtildi
Mutabakat sağlanmamakla birlikte memurlar için adaylık süresinin uzatılabileceği ya da deneme süresi getirilebileceği ifade edildi. Kamu kurumlarının kamu görevine ilk defa atanacaklardan istenilen belgeleri elektronik ortamda kolaylıkla ulaşılabilmesini sağlayacak bir sistem kurulması gerektiği ifade edildi. İşçilerde deneme süresi içerisinde işten çıkarılması oldukça kolay olup, aynı sistemin memurlar için de getirilmesi önerildi.
Kamu personelinin ülke genelinde dengeli dağılımı sağlanmalı
Kamu personelinin ülke genelinde hizmet ve ihtiyaç dengesi göz önünde bulundurularak dengeli dağılımı için merkezi kurumlarında dahil olduğu bir planlama yapılarak buna göre tedbirler geliştirilmesi ile bu konuyla alakalı uygulamanın kurumların inisiyatifleri doğrultusunda yapılması ve bu uygulamaların merkezi idare tarafından etkin bir şekilde kontrol edilmesi gerektiği ifade edildi.
Memura atandığı yerde belirli bir süre çalışma zorunluluğu
Devlet memuruna ilk defa atandığı yerde belirli bir süre çalışma yükümlü getirilmesi önerisinde bulunuldu. Bu sürede sadece sağlık ve can güvenliği özrüne bağlı yer değişikliğinin yapılabileceği belirtildi. Sendika temsilcisi katılımcılar tarafından eş durumu özrünün dikkate alınması gerektiği ifade edildi. Yer değiştirme sisteminin açık ve şeffaf bir şekilde oluşturulması gerektiği ifade edilerek bütçe imkanları göz önünde bulundurularak az gelişmiş ya da iş yükünün veya hayat pahalılığının yüksek olduğu yerlerde çalışanlara farklı ücret düzenlemesinin getirilebileceği ile bu bölgede çalışanlara sosyal güvenlik hakları açısından göreceli olarak bir iyileştirme mekanizmasının oluşturabileceği ifade edildi.
Az gelişmiş bölgelere kıdemli personel
Az gelişmiş bölgelere kıdemli personelinin atanmasını sağlayacak bir yer değiştirme sisteminin kurgulanabileceği ifade edildi. Eşi farklı kurumda çalışan memurun yer değişikliğinin hangi kriterler çerçevesinde yapılacak hususunun belirlenmesi gerektiği kanaatine varıldı.
Kurumlar arası nakilde tüm kurumları kapsayacak mahiyette nakil kriterleri belirlenerek kurumlar arası farklı uygulamaların önüne geçilmesi önerildi. Eşi özel sektörde çalışan memurun yer değiştirme suretiyle atanmasına ilişkin genel yönetmelikte yer alan son iki yılda 360 gün sigorta pirimi ödeme şartı tartışıldı. Belli bir mutabakat sağlanamamakla birlikte bu sürenin artırılması veya sabit kalması yönünde görüşler belirtildi ülke genelinde personelin dengeli dağılımı için belirli normlara bağlı olarak uygulamaların geliştirilebileceğini dile getirildi. Sonuç mu benim oğlum bina okur döner döner onu okur.