Askere giden memur lojmanı boşaltmak zorunda mıdır?
SORU : İyi gunler, kolay gelsin, bir sorum olucakti. Araştırdım ama bulamadım yardimcı olursanız cok sevinirim. Ben .. memurum. Sorum lojmanla ilgili. Askerlik yapmadım, evliyim lojmanda oturuyorum. Kısa dönem askere gittiğim zaman lojmandan çıkmam gerekir mi veya gittiğimde ailemi çıkartabilirler mi? Yardımcı olursanız çok sevinirim.
CEVAP: 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Muvazzaf askerliğe ayrılan memurların terhislerinde göreve başlatılmaları ile muvazzaf askerlikte geçen sürelerin kademe ve derece intibaklarında değerlendirilmesi" başlıklı 83. maddesi aşağıdaki gibidir.
"Devlet memuru iken muvazzaf askerlik hizmetini yapmak üzere silah altına alınanlardan askerlik görevini tamamlayıp memuriyete dönmek isteyenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün içinde kurumlarına başvurmak ve kurumları da başvurma tarihinden itibaren azami 30 gün içinde ilgilileri göreve başlatmak zorundadırlar. Bunların muvazzaf askerlikte geçen süreleri muvazzaf askerliğe ayrıldıkları sırada iktisap etmiş oldukları derecede kademe ilerlemesi yapılmak suretiyle değerlendirilir..."
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Aylıksız izin" başlıklı 108. Maddesinin (G) bendi aşağıdaki gibidir.
"Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılır."
Söz konusu hükümlere göre devlet memurlarının askerlik görevlerini ifa ettikleri dönemde "aylıksız izinde olan devlet memuru" konumunda oldukları sonucu ortaya çıkmaktadır.
2946 sayılı Kamu Konutları Kanununun "Konuttan çıkma" başlıklı 7. Maddesinin (f) bendi aşağıdaki gibidir.
"Staj, kurs, tedavi maksadıyla ayrılanlardan kurum veya kuruluşlarıyla ilişiği kesilmeyenlerin aileleri normal oturma süresini tamamlayıncaya kadar konuttan çıkarılmaz"
Mevzuatımızda genel hükümlerde askere giden memurun lojmanı boşaltmasının gerekip gerekmediği konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Ancak Devlet Memurları Kanununa göre askerlik görevini yerine getiren memurun aylıksız izinde olan devlet memuru konumunda olması nedeniyle lojmanda oturması mümkün olan yasal süre boyunca lojmandan yararlanma hakkının var olduğunu kabul etmek gerekir. Zira aksi yorum ortada açık bir hüküm olmaksızın usulüne uygun olarak lojmana yerleşen memurun lojmandan çıkarılması sonucunu doğuracaktır.
Bazı kurum ve kuruluşlar uygulamada sorunlar yaşanmaması için devlet memurunun askere gitmesi durumunda lojmanın boşaltılmasının gerekmediği ve kira bedellerinin elden tahsil edilmesi gerektiğine ilişkin özel yönetmeliklerine hüküm koymaktadır. Örneğin Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Konut ve Misafirhane Yönetmeliğinin "Aylık kira bedelinin tespit ve tahsili" başlıklı 18. maddesi aşağıdaki gibidir.
" (1) Konutların aylık kira bedeli, o yıl için belirlenen aylık kira birim bedelinin, konutun brüt inşaat alanı ile çarpılması suretiyle tespit edilir. Brüt inşaat alanının 120m2'sinden fazlası dikkate alınmaz.
(2) Kira bedeli konutun teslim tarihinden itibaren hesaplanır.
(3) Konutların aylık kira bedelleri, personelin aylıklarından veya ücretlerinden peşin olarak ve bordro üzerinden kesilmek suretiyle tahsil edilir.
(4) Ücretsiz izin, askerlik vb. durumlarda kira bedelleri aylık olarak elden tahsil edilir.
(5) Aylık kira bedelini kesmeyen ilgililer kesmedikleri kira karşılıklarından sorumludurlar."
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü Konut ve Misafirhane Yönetmeliğinin "Konuttan çıkma " başlıklı 22. maddesi aşağıdaki gibidir.
" (1) Bu Yönetmelik kapsamında yer alan;
a) Görev tahsisli ve hizmet tahsisli konutlarda oturanlar tahsise esas görevin son bulduğu tarihten itibaren iki ay içinde,
b) Sıra tahsisli konutlarda oturanlar, beş yıllık oturma süresinin bitiminden sonra onbeş gün içinde, yararlanacak personel olmaması nedeniyle oturmaya devam edenler ise konuttan çıkması için yapılan tebligat tarihinden itibaren bir ay içinde; emeklilik, istifa, nakil veya her ne sebeple olursa olsun kamu görevi sona erenler, ili?kilerinin kesildiği tarihten itibaren iki ay içinde,
c) Konutlarda oturmaktayken ölenlerin aileleri, ölüm tarihinden itibaren iki ay içinde,
ç) Tahsis yapıldıktan sonra konutta oturma şartlarına sahip olmadıkları anlaşılanlar,
kendilerine yapılan tebligat tarihinden itibaren iki ay içinde,
d) Askerlik, staj, kurs, tedavi amacıyla görevlerinden geçici olarak ayrılanların aileleri, normal oturma süresini tamamladıkları tarihte,
e) Geçici veya sürekli olarak yurt içi veya yurt dışı göreve atananlardan, ailelerini beraberlerinde götürmelerinde siyasi, askeri veya emniyet sebebiyle sakınca görülenlerin aileleri, görevlinin bu görevinin sona erdiği tarihte, konutları boşaltmak ve anahtarlarını yetkili birime vermek zorundadırlar.
(2) Konutta oturanlarda birinci fıkraya göre konutun boşaltılmasını gerektiren bir değişiklik olduğunda, durum, personelin bağlı bulunduğu işyeri amirince, değişiklik tarihinden itibaren en geç on gün içinde bir yazı ile ilgili birime bildirilir...."
Sonuç ve değerlendirme;
a) Mevzuatımızda açık bir hüküm olmamakla birlikte lojman hakkından yararlanan memurun askere gitmesi durumunda aylıksız izinli sayıldığından lojmandan çıkarılmaması gerekmektedir.
b) Kamu kurum ve kuruluşları kamu konutlarına ilişkin özel yönetmeliklerinde askerlik durumunda memurların lojmandan çıkarılmamaları ve kira bedellerinin elden alınmasına ilişkin hüküm koymaları durumunda uygulamadaki sorunlar giderilebilir.