* Hiç kamu hizmeti olmayanlar önce istisnai kadrolara atanıyor
Hiç kamu hizmeti olmayanların kamu görevlerine atanması için 657 sayılı Kanunun istisnai kadroları kullanılmaktadır. Daha önceki yazılarımızda istisnai kadrolara yapılan atamaların detayları açıklandığı için konuyu yüzeysel olarak açıklayacağız.
657 sayılı Kanunun 59 uncu maddesinde hangi memurlukların istisnai kadrolar olduğu tek tek açıklanmıştır. Uygulamada kamu görevine girişte en sık kullanılan istisnai kadrolar ise; özel kalem müdürlükleri, Başbakanlık ve Bakanlık Müşavirlikleri, basın ve halkla ilişkiler müşavirlikleri Başbakan Başmüşaviri ve Başbakan Müşavirlikleridir.
İşte bu kadrolara sınavsız olarak atama ile memuriyete başlayanlar bir süre sonra üst düzey görevlere vekaleten atanabilmektedirler. İhtiyaç duyulması halinde bu tür atamalara kimsenin herhangi bir şey söylemesi mümkün değildir. Üst düzey görevler ciddi bir bilgi ve tecrübe gerektiği için bunların bilgi ve beceri düzeyi çok iyi ise yönetimde sorun çıkmamakta, aksi durumda ise ciddi yönetsel ve hukuki sorunlar çıkabilmektedir.
* Hangi kadrolara bu şekilde atama yapılabilir?
İstisnai kadrolara ataması yapılanların memuriyet görevine başladıktan sonra her düzeydeki kadroya vekaleten atanması mümkündür. Yani bunların genel müdür kadrosundan tutun da müsteşar yardımcısı kadrosuna kadar vekaleten atanmaları mümkündür.
Ancak, 657 sayılı Kanunun 175 inci maddesinde yer alan; kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıması zorunludur" hükmü vekalet aylığı ödemesini düzenlemiştir. Buna göre asilin tüm şartlarını taşımayanların her düzeydeki kadrolara vekaleten atanmasına herhangi bir engel olmayıp sadece ödeme yapılması mümkün değildir.
Bu şekilde vekaleten atama yapılmasında asaleten atanmak için gerekli olan 12 yıllık kamu hizmeti şartı taşınmadığı için vekalet nedeniyle ödeme yapılamamaktadır. Ancak, bunların mağduriyetleri yönetim kurullarına yapılan atama ile telafi edilmektedir.
* Kamu hizmeti olmayanların üst düzey kadrolara asaleten atanmaları mümkün müdür?
Hangi memurun torba kadro uygulamasından yararlanıp yararlanamayacağı hususu, 657 sayılı Kanun'un 68/B maddesinde belirtilmiştir.
Buna göre; "Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3 ve 4'üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir" hükmü gereğince, Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık Hizmetleri ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı kadrolarında bulunan memurlar hakkında torba kadro uygulaması yapılamamaktadır.
Ancak, maddenin devamına göre, 657 sayılı Kanun'un 68/B maddesinde özel sektörde çalışılan süreler Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst yönetici konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atanacaklar için tamamı, diğer kadrolara atanacaklar için altı yılı geçmemek üzere dörtte üçü dikkate alınmaktadır.
Bu hükme göre her müsteşar, müsteşar yardımcısı veya genel müdürlük için kamu hizmetinin aranmaması gibi bir şey söz konusu değildir. Sadece Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst yönetici konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atanacaklar için özel sektör hizmetlerinin tamamı dikkate alınmaktadır. Diğer müsteşar, müsteşar yardımcısı veya genel müdürler için sadece özel sektör hizmetlerinin altı yılı geçmemek üzere dörtte üçü dikkate alınmakta ve atama için altı yıllık özel sektör hizmeti dahil 12 yıllık toplam hizmet aranmaktadır.
Anlayacağınız, memuriyet hizmetinin aranıp aranmayacağı hususu müsteşardan müsteşara veya genel müdürden genel müdüre değişmektedir. Yani hiç memuriyeti olmayan birisi Bakanlıkların müsteşarlığına veya ana hizmet birimi genel müdürlüklerine atanamaz.
Konuyu örnekle açıklamak gerekirse, yükseköğrenim gördükten sonra özel kurumlarda veya serbest olarak 12 yıllık çalışması olan bir kişi Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne atanabilir. Yine özel kurumlarda veya serbest olarak 12 yıllık çalışması olan bir kişi Gıda, tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ilgili kuruluşu olan TİGEM Genel Müdürlüğüne atanabilirken aynı Bakanlığın Tarım Reformu veya Personel Genel Müdürlüğüne atanamaz.
Ancak, yukarıda belirtmiş olduğumuz görevlere atanabilmek için öncelikle istisnai kadrodan memuriyete başlamak gerekmektedir