Hükümet, Türkiye’de yaşayan Balkan kökenli Türk soyluların mağduriyetlerini ortadan kaldırmak için istisnai vatandaşlık hakkı tanıdı.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra 2014’ten itibaren yabancılarla ilgili ikamet izni işlemleri, Emniyet Genel Müdürlüğü Yabancılar Daire Başkanlığı’ndan alınarak Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’ne verildi.
Yeni uygulama ile haymatlos (vatansız) statüsüne daha önceden sahip olan başta Batı Trakya Türkleri olmak üzere Balkan ülkeleri kökenli Türk soylularına insani ikamet izni uygulamasına geçildi.
Batı Trakya kökenli haymatloslar ile anne babası vatandaş olanlara bile vatandaşlık kazanma yolu dolaylı olarak kapatıldı. Bu durum, Türk soylu Balkan göçmenlerinin mağduriyetine neden oldu.
Yunanistan Gümülcine doğumlu olan ve sonradan Türk vatandaşı olan Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, milletvekilliği döneminde yaptığı çalışmalar ile bu sorunu hükümet gündemine taşıdı.
Çavuşoğlu’nun girişiminin ardından mağduriyetlerin giderilmesi ve parçalanmış ailelerin birleşmesinin sağlanması için yeni bir formül bulundu.
1 Ocak 2017’den önce Türkiye’ye gelmiş olani ikâmet iznine sahip Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Kosova vatandaşı olup birinci derece Türk vatandaşı yakını bulunan kişiler ile bu üleklerin haymatlosu olan kişilere Türk Vatandaşlığı’nın 12. maddesine dayanılarak istisnai Türk vatandaşlığını kazanma hakkı getirildi.
ARANAN ŞARTLAR
İçişleri Bakanlığı’nın yayınladığı genelge ile istisnai vatandaşlığa başvurma prosedürü tamamlandı. İstisnai vatandaşlığa başvurabilmek için yabancının şu şartları sağlaması gerekiyor:
- 1 Ocak 2017 tarihinden önce Türkiye’ye gelmiş olmak.
- Yasal bir ikamet izniyle Türkiye’de bulunmak.
- Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek ve Kosova vatandaşı olup birinci derece (Anne, baba, eş veya çocuk) Türk vatandaşı yakını bulunmak.
- Veya yukarıda sayılan ülke vatandaşlığından çıkmış olup haymatlos (vatansız) statüsüne sahip olmak.
- Başvuru süresi 30 Mayıs 2018 tarihinde sona erecek.
BAŞVURULAR BAŞLADI
Koşulları sağlayan Türk soylular, bulundukları illerdeki il nüfus müdürlüklerine başvuruda bulunmaya başladı.
Bu kişilerden, haymatlos belgesi veya Türk vatandaşı kişilerle aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği benzeri belgeler isteniyor. Maliye veznesine yatırılacak hizmet bedeli ise 10 lira olarak belirlendi.
Başvurular, Vatandaşlık Başvuru İnceleme Komisyonu’nca ele alınacak. Şartları taşıyan başvurular, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne gönderilecek.
Değerlendirmenin ardından istisnai vatandaşlık hakkını kazananlar, Bakanlar Kuru kararı ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olacak.
16 MİLYON GÖÇMEN
Bugünkü Türkiye topraklarına Balkanlardan en önemli göç dalgası, Osmanlı-Rus harbi sırasında 1878’de başladı. Bu göçü Balkan Harbi sonrası göç ile 1924 yılında Yunanistan ile yapılan mübadele anlaşması göçleri izledi.
1950 ve 1989 yıllarında Bulgaristan’dan Türkiye’ye iki önemli göç hareketi oldu. Bunların yanı sıra farklı zaman dilimlerinde Balkan coğrafyasından Türkiye’ye göçler sürekli devam etti.
Bugün Türkiye’de kökeni Balkanlara dayanan nüfus sayısı, 16-20 milyon civarında tahmin ediliyor. Türkiye’de küçük-orta ve büyük çapta yüzlerce Balkan Türkleri derneği bulunuyor.
Bunların içinde kamu yararına dernek statüsüne sahip olanların üye sayısı 150 bin civarında. Bu nüfus arasında Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı olmayan ve bu sağlanan hak kapsamına giren kişi sayısının yaklaşık 10 bin olduğu tahmin ediliyor.