Atama Sonuçları

TBMM'ye sunulan yeni Anayasa değişikliği teklifinde, üst düzey kamu yöneticilerinin atama ve görevden alınmalarına dair usul ve esasların Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenmesi öngörülmektedir.

Buna göre, Anayasa'da ilk defa üst düzey kamu yöneticilerinin nasıl atanacağına ve görevden alınacağına yer verilmiştir. Acaba üst düzey kamu görevlisi kapsamına kimler girmektedir? Sadece, 2451 sayılı Kanun ile 2477 sayılı Kanun kapsamındaki atamalar üst düzey yönetici midir? İşte bu konuyu bütün boyutlarıyla açıklamaya çalışacağız.

Üst düzey kamu yöneticileri nasıl atanacak?

Mevcut Anayasa'nın 128'inci maddesine göre, üst kademe yöneticilerinin yetiştirilme usul ve esaslarının kanunla özel olarak düzenleneceği hükme bağlanmışken üst düzey kamu yöneticilerinin nasıl atanacağı ile atama usulüne yer verilmemişti. Sadece genel olarak memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği belirtilmiş, üst düzey kamu yöneticilerinin atama yöntemine ise yer verilmemiştir.

TBMM'ye sunulan yeni Anayasa değişikliği teklifinin 9'uncu maddesi ile üst düzey kamu yöneticilerini atama ve görevlerine son verme yetkisi Cumhurbaşkanına verilmektedir. Ayrıca, Anayasa değişikliği teklifinin 14 üncü maddesi ile üst düzey kamu görevlilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenleneceği hükmüne yer verilmiştir.

Üst düzey kamu yöneticileri kimdir?

Üst düzey kamu yöneticilerinin kimler olduğuna ilişkin mevzuatta hüküm bulunmamaktadır. Ancak, Anayasa Mahkemesi'nce iptal edilen 3149 sayılı Üst Kademe Yöneticilerin Yetiştirilmesi Hakkında Kanun'un 2'nci maddesinde üst kademe yöneticileri tek tek sayılmıştı. Buna göre; kamu kurum ve kuruluşlarında Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür, Başkan, Kurul Başkanı, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Büyükelçi, Vali, Kaymakam ve Bölge Müdürü olarak atanabilecek kamu görevlileriyle Devlet Personel Başkanlığı'nın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla tespit edilecek diğer üst kademe yöneticileri ifadesine yer verilerek kısmen de olsa üst düzey kamu yöneticileri belirlenmişti.

Madde metninde sayılan unvanların, üst kademe yönetici olarak kabul edilmesine rağmen başka unvanların da üst kademe yöneticisi olarak belirlenmesi için ucu açık bir metin kaleme alınmıştı. Yani Bakanlar Kurulu kararıyla başka unvanların da üst kademe yöneticisi olarak belirlenmesine imkan verilmişti.

Dolayısıyla iptal edilen kanun dışında, mevcut mevzuatta üst düzey kamu görevlilerinin tanımına yer verilmemiştir. Yeni Anayasa düzenlemeyle birlikte hangi unvanların üst düzey kamu görevlisi olacağı Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenecektir. Madde metnine göre üst düzey kamu görevlisi tanımı yapılmadığı için hangi unvanların bu tanıma gireceğinin ucu açıktır diyebiliriz.

Kimler üst düzey kamu yönetici kapsamına girebilir?

Üst düzey kamu yöneticisi tanımı içerisine; 1- Kamu kurum ve kuruluşlarında Müsteşar, Müsteşar Yardımcısı, Genel Müdür, Başkan, Kurul Başkanı, Kurul Başkan Yardımcısı, Kurul Üyeleri, Yönetim Kurulu Üyeleri, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Büyükelçi, Vali, Kaymakam, Bölge Müdürü ve İl Müdürü.

2- Ayrıca, 2451 sayılı Kanun kapsamında yer alan yönetici atamaları ile 2477 sayılı Kanun kapsamındaki yönetici atamalarını da bu kapsamda üst düzey kamu görevlisi tanımı içerisine sokabiliriz.

3- Yine teşkilat kanunlarına göre yapılan yönetici atamaları da bu bağlamda üst düzey kamu görevlisi tanımı içerisine girecektir.

4- Başka hangi unvanların üst düzey kamu yöneticisi tanımı içerisine gireceğini çıkarılacak Cumhurbaşkanlığı kararnamesi belirleyecektir.

Üst düzey kamu yöneticilerine ilişkin düzenleme ne zaman yürürlüğe girecektir?

Anayasa teklifinin 20'nci maddesinde, düzenlemelerin ne zaman uygulamaya gireceği ile mevcut düzenlemelerin nasıl uygulanacağı açıklanmıştır. Buna göre, bu Kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren en geç altı ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi bu değişikliklerin gerektirdiği Meclis İçtüzüğü'nü ve kanuni düzenlemeleri yapacaktır. Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleneceği belirtilen değişiklikler ise Cumhurbaşkanı tarafından aynı sürede düzenlenecektir.

Yine bu kanun yürürlüğe girdiğinde yürürlükte bulunan kanun hükmünde kararnameler, tüzükler, Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikler ile diğer düzenleyici işlemler kaldırılmadıkça geçerliğini sürdürecektir.

Ayrıca, kanunlar ve diğer mevzuat ile Başbakanlık ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkiler ilgili mevzuatta değişiklik yapılıncaya kadar Cumhurbaşkanı tarafından kullanılacaktır.

Buna göre, üst düzey kamu görevlilerinin atanmalarına ilişkin usul ve esaslar Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girmesinden itibaren altı ay içerisinde Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenecektir.

Memurlar ve diğer kamu görevlilerine ilişkin düzenleme var mı?

Uzunca bir süredir kamuoyunu meşgul eden memurlar ve diğer kamu görevlisi tanımının kamu çalışanı olarak değiştirileceği ve memur ve işçi ayrımın kaldırılacağı yönündeki açıklamalar yeni Anayasa teklifinde yer bulamamıştır. Dolayısıyla kamu çalışanları tanımı başka bahara kaldı diyebiliriz. Daha önce de ifade ettiğimiz üzere, böyle bir düzenlemeye gerek olup olmadığı da ayrı bir konudur vesselam.