Düğün için ailesi tarafından mobilya ve beyaz eşyaları alınan Devlet memuru, bu malların toplam değerine göre mi yoksa ayrı ayrı değerine göre mi ek mal beyanı vermelidir?
EK MAL BİLDİRİMİ
Kamu görevlilerine yüklenen bir ödev olan mal bildirimi verme zorunluluğu önemli bir husus olup zaman zaman bildirim yükümlülerinin gözünden kaçabilmektedir. Sitemize ek mal bildirimi ile ilgili gelen bir soruyu mevzuat hükümleri ışığında cevaplandırmaya çalışacağız.
Soru: 3 ay sonra düğünüm var ve geçtiğimiz hafta sonu ailemin katkısı ile mobilya ve beyaz eşya satın aldım. Kendim herhangi bir ödeme yapmadım, tamamını ailem karşıladı. Faturalar benim adıma kesildi. Tek başına mobilya veya beyaz eşya maaşımın 5 katını geçmiyor ancak ikisini topladığımızda geçiyor. Bu durumda ek mal bildiriminde bulunmam gerekir mi?
Cevap: Anayasamızın 71 inci maddesinde kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmaları ve bu bildirimlerin tekrarlanma sürelerinin kanunla düzenleneceği, yasama ve yürütme organlarında görev alanların bundan istisna edilemeyeceği düzenlenmiştir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 14 üncü maddesinde; devlet memurlarının kendileriyle, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait taşınır ve taşınmaz malları, alacak ve borçları hakkında, özel kanunda yazılı hükümler uyarınca mal bildirimi verileceğine yer verilmiş ve aynı Kanunun 125/D maddesinde yer alan "j) Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak" hali, kademe ilerlemesinin durdurulması cezası verilmesini gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununda, mal bildiriminde bulunulması, bildirimlerin yenilenmesi, mal edinmelerin denetimi, haksız mal edinme veya gerçeğe aykırı bildirimde bulunma halinde uygulanacak hükümler düzenlenmiştir. 3628 sayılı Kanunun "Bildirimlerin konusu" başlıklı 5 inci maddesinde; "Bu Kanun kapsamına giren görevlilerin kendilerine, eşlerine ve velayetleri altındaki çocuklarına ait bulunan taşınmaz malları ile görevliye yapılan aylık net ödemenin, ödeme yapılmayan görevlilerin ise, 1 inci derece Devlet Memurlarına yapılan aylık net ödemenin beş katından fazla tutarındaki her biri için ayrı olmak üzere, para, hisse senetleri ve tahviller ile altın, mücevher ve diğer taşınır malları, hakları, alacakları ve gelirleriyle bunların kaynakları, borçları ve sebepleri mal bildiriminin konusunu teşkil eder." hükmüne yer verilmiştir. Aynı Kanunun 6 ncı maddesinde mal bildirimlerinin mal varlığında önemli bir değişiklik olduğunda bir ay içinde verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
15.11.1990 tarih ve 20696 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmeliğin "Ek mal bildirimi" başlıklı 10 uncu maddesinde; "3 üncü maddede sayılan görevlerde bulunanlar, eşleri velayeti altındaki çocukları ve kendilerinin şahsi mal varlıklarında önemli bir değişiklik olduğunda, değişikliği izleyen bir ay içinde yeni edindikleri mal, hak, gelir, alacak ve borçlara münhasır olmak üzere ek mal bildirimi vermek zorundadırlar. 8 inci maddede gösterilen mahiyet ve miktardaki malın iktisabı ile hak, alacak veya gelir sağlanması veya borçlanılması, mal varlığında önemli değişiklik sayılır." hükmüne yer verilmiş, söz konusu Yönetmeliğin 8 inci maddesinde ise net aylık tutarının beş katından fazla değer ve tutardaki para, altın, mücevherat, hisse senedi, ev eşyaları, taşıtları, diğer taşınır malları, hakları, alacakları, borçları ve gelirlerinin mal bildirimine konu olduğunu ve belirtilen mal, hak, alacak, borç ve gelirlerin ayrı ayrı toplam değerlerinin tek kalem halinde gösterileceği, malların mal bildirimi tarihindeki değerleri esas alınmak suretiyle beyan olunacağı hükme bağlanmıştır.
Söz konusu hükümlerden anlaşılacağı üzere; memurlar ve işçi niteliği taşımayan diğer kamu görevlileri, kendileri, eşleri ve velayeti altındaki çocuklarının mal varlığında net aylıklarının veya ücretlerinin beş katından fazla değişiklik olması durumunda ek mal bildiriminde bulunmak zorundadır.
- 3628 sayılı Kanunda ve Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelikte mal bildirimine tabi taşınır, taşınmaz malların ve alacakların edinilme şekline değinilmemiş olup bağış, miras, sözleşme vs. ne suretle olursa olsun malvarlığında önemli değişiklik halinde mal bildirim zorunluluğu bulunmaktadır.
- 3628 sayılı Kanunda ve Mal Bildiriminde Bulunulması Hakkında Yönetmelikte geçen "net aylık" kavramından, ilgiliye görevi sebebiyle yapılan her türlü mutat ödemenin (maaş, sosyal yardımlar, tazminatlar vb.) net tutarı anlaşılmalıdır.
- Aylık ödenmeyenler için Genel İdare Hizmetleri sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen net aylığın beş katından fazla değer ve tutarı, ek mal bildiriminde esas alınacaktır. 01.07.2016 tarihi itibarıyla Genel İdare Hizmetleri sınıfında birinci derecenin birinci kademesindeki şube müdürüne ödenen her türlü zam ve tazminatlar dahil net aylık tutarı Maliye Bakanlığınca 4.024, 92 TL olarak belirlenmiş olup kendisine aylık ödenmeyenler 20.124,60 TL üzerindeki edinimleri için ek mal bildirimi vermek zorundadır.
- Mal varlığındaki değişimin hesabında mal, hak, alacak, borç ve gelirlerin toplam değerleri dikkate alınacaktır. Örneğin, 3.000 TL net aylığı olan memurun 7.000 TL tutarında altın, 5.000 TL tutarında motosiklet, 4.000 TL tutarında ev eşyası edinmesi halinde toplam edinme tutarı olan 16.000 TL, memurun maaşının net aylık tutarının beş katı olan 15.000 TL yi geçtiğinden söz konusu edinimleri ayrı ayrı göstermek suretiyle değişiklikten itibaren en geç bir ay içerisinde ek mal bildiriminde bulunması gerekir.
Bu açıklamalar ışığında, evlenmesi nedeniyle ailesi tarafından mobilya ve beyaz eşya alınan kamu görevlisinin edindiği ev eşyalarının toplam tutarının, maaşının beş katını geçmesi nedeniyle ek mal bildiriminde bulunması gerektiğini söyleyebiliriz.