Bilindiği üzere, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan 3. Dönem Toplu Sözleşmenin İlave Derece Verilmesi başlıklı 28 inci maddesiyle; 2/2/2005 tarihli ve 5289 sayılı Kanun hükümlerinden yararlanmamış olanlardan 15/1/2016 tarihinde görevde bulunanlar (aylıksız izinde bulunanlar dahil) ile bunlardan anılan tarihten önce emekli, adi malüllük, vazife malullüğü aylığı bağlananlar ile dul ve yetim aylığı alanlar hakkında da uygulanacağına ilişkin hükme yer verilmişti.
Diğer taraftan; 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun "Öğretim elemanlarının sınıflandırılması" başlıklı 3 üncü maddesinde;
"Bu Kanuna tabi öğretim elemanlarının sınıfları ile başlangıç dereceleri aşağıda gösterilmiştir.
A) Öğretim üyeleri sınıfı :
Bu sınıf, profesörler, doçentler ve yardımcı doçentlerden oluşur.
a) Profesörler, profesör kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren birinci derecenin,
b) Doçentler, doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren üçüncü derecenin,
c) Yardımcı doçentler, yardımcı doçent kadrosuna atandıkları tarihi izleyen aybaşından itibaren beşinci derecenin,
İlk kademe aylığını alırlar.
Yukarıdaki (a), (b) ve (c) bentlerine göre üst dereceye atananlar, bu dereceleri kazanılmış hak olarak aldıktan sonra geçirecekleri her yıl için bir kademe ilerlemesinden yararlanırlar.
B) Öğretim görevlileri ve okutmanlar sınıfı:
Bu sınıf, öğretim görevlileri ile okutmanlardan oluşur.
C) Öğretim yardımcıları sınıfı :
Bu sınıf, araştırma görevlileri ile uzman, çevirici ve eğitim - öğretim planlamacılarından oluşur.
Öğretim görevlileri, okutmanlar ve öğretim yardımcılarının giriş dereceleri (657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler"i ile getirilen kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleri hariç) Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca öğrenim niteliğine ve süresine göre tespit edilecek kazanılmış hak aylık derece ve kademelerine iki derece eklenmek suretiyle belirlenir."
ile "Öğretim elemanlarının görev aylıkları" başlıklı 4 üncü maddesinde ise,
"Öğretim elemanlarının bu Kanunun 3 üncü maddesine göre tespit edilen görev aylıkları kazanılmış hak teşkil etmeyip, aylık ödemelerine esas tutulur ve bu Kanun kapsamından çıkmaları halinde dikkate alınmaz."
hükümleri yer almaktadır.
İlave bir derecenin öğretim elemanlarına ne şekilde uygulanması gerektiği hususu 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunundaki 3 ve 4 üncü maddelerdeki hükümlere göre değerlendirdiğimizde şunları söyleyebilir:
1- Öğretim görevlileri, okutmanlar ve öğretim yardımcıları için görev aylığına ilişkin kadro derecesi, kazanılmış hak aylığa 2 derece eklenmek süretiyle tespit edilmektedir.
2- Toplu sözleşmeyle verilen 1 derece kazanılmış hak aylığına ilişkin dereceyi artırmaktadır.
3- Kazanılmış hak aylığına dair derecenin artırılmasından sonra görev aylığına ilişkin kadro derecesi de, 2 derece ilave edilerek, takip eden aydan itibaran artması gerekmektedir.
Bu konuda karşılaşılacak bir diğer konu ise yükselebileceği kadro derecesinin olmaması sorunudur. Bu konuda da Kanunun "Derece yükseltilmesi" başlıklı 7 nci maddesinde;
"Öğretim elemanları;
a) Yükselebilecekleri derecede aynı unvanla boş bir kadronun bulunması,
b) Derecesi içinde en az üç yıl bulunmuş ve bu derecenin üçüncü kademe aylığını bir yıl fiilen almış olmaları,
c) Bu süre içinde olumlu sicil almış bulunmaları, Şartıyla bir üst dereceye yükseltilebilirler."
düzenlemesi yapılarak öğretim elemanlarının derece yükselmesi düzenlenmiştir.
Ancak, kadrosuzluk durumunda derece yükselmesi yapılamaması sorununu içeren bir hüküm yer almamıştır. Sadece; "Uygulanacak diğer kanun hükümleri" başlıklı 20 maddesinde: "Bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uygulanır." denilmektedir.
Bu hüküm kapsamında; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 67 inci maddesinde; "Diğer şartları taşımakla birlikte üst derecelerde (...) kadro olmadığı için derece yükselmesi yapamayan memurların kazanılmış hak aylıkları, öğrenim durumları itibariyle yükselebilecekleri dereceyi aşmamak şartıyla işgal etmekte oldukları kadroların üst derecelerine yükseltilir." hükmünün uygulanabileceğini düşünmekteyiz.