Öğretmenlerden bazı özel durumları olanlar zorunlu hizmete tabi değildirler ve muaf sayılırlar bazıları ise zorunlu hizmet yükümlülüklerini tamamlamış sayılırlar.
Yasalar ve kanunlar gereği memurlar için zorunlu hizmet yükümlülüğü getirilse de bazı özel ve ayrıcalıklı durumlarda muaf tutulabiliyor.Öğretmenler için de yönetmelikle bazı özel durumları olanlar için zorunlu hizmet affı söz konusu,hata bazı öğretmenler için zorunlu hizmet süresini tam bitirmeseler de zorunlu hizmetlerini tamamlamış sayılırlar.
Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmenlerinin Atama Ve Yer Değiştirme Yönetmeliği’nin 30. Maddesi öğretmenlerden kimlerin zorunlu hizmetten muaf olacağını ve kimlerinde zorunlu hizmetlerini tamamlamış sayılacağını açıklıyor.
Dört özelliğe sahip öğretmenleri tanımlayan Zorunlu çalışma yükümlülüğünden muaf tutulacaklar ile tamamlamış sayılacaklar başlığında verilen 30.madde de”
(1) Zorunlu çalışma yükümlüsü öğretmenlerden çalışma gücünden en az % 40 oranında yoksun olduğunu belgelendirenler zorunlu çalışma yükümlülüğünden muaf tutulur.
(2) Eşi şehit veya malul gazi olanlar zorunlu çalışma yükümlülüğünden muaf tutulur.
(3) Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanlarında görevli iken çeşitli nedenlerden dolayı 1, 2 ve 3 üncü hizmet alanlarına atananlardan zorunlu çalışma yükümlülüğü altı aydan daha az süresi kalanlar zorunlu çalışma yükümlülüğünü tamamlamış sayılır. Altı aylık sürenin belirlenmesinde en son görev yaptıkları zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen hizmet alanı dikkate alınır.
(4) Bu Yönetmeliğin 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında atananlar zorunlu çalışma yükümlülüğünden muaf tutulur.( MADDE 12 – d- Bedensel engellilerin ataması)”
Maddelerin açıklamaları ise;
1)Öğretmenlerden çalışma gücü en az %40 oranında kaybeden ama hala öğretmenliğe devam edebilenlerin zorunlu çalışma yükümlülükleri muaf sayılır.Bazen öğretmenlik mesleğine başladıktan sonra kaza veya herhangi bir nedenden dolayı çalışma gücünü kaybedebiliyor.bu durumda olup belge ile de belgeleyenlerin zorunlu çalışma yükümlülüklerinden muaf tutulurlar.
2) 2. Madde açık olup milli eğitim müdürlüklerinin bu özel durumda olan eşi şehit veya malul gazi öğretmenleri takip etmeleri gerekir talep etmelerine bile gerek bırakmaması gerekir.
3) Zorunlu çalışma yükümlülüğü öngörülen(doğu görevi sayılan ) bir okulda iken il içi/il dışı veya özür durumuna bağlı yer değiştirme(her türlü yer değiştirme işlemi) ile yükümlülükleri bitmeye 6 ay veya daha az kalanların zorunlu hizmetleri tamamlanmış sayılır ve gittikleri yerde kalan 6 aylarını yerine getirmeleri istenmez.Eğer bu hüküm uygulanmayanlar varsa bu maddeye dayanarak dilekçe ile haklarını isteyebilirler.
4) MEB’de bedensel engelli öğretmen alımları yapılmakta olup bu özel durumdaki arkadaşlar zorunlu hizmetten muaftırlar,bakanlık atama yaparken zorunlu hizmet alanındaki hiçbir okula atama yapamaz.
Unutulmamalıdır ki zorunlu hizmetten muaf olunması ile ertelenmesi hükümleri farklı konulardır,o yüzden özür durumundan atananlar kendilerini zorunlu hizmetten muaf sanmasınlar.