Milli Eğitim Bakanlığı teşkilat yasasında bazı değişiklikler ile ilgili kanun meclisten geçtikten sonra yeni bir sürece girilmiştir. Bu yasaya göre artık okul idareciliği bir atama biçiminden çok görevlendirme şeklinde olacaktır. Belli bir süreyle sınırlandırılmış bu görevlendirmelerin faydaları ve sakıncalı yönleri kamuoyunda uzun süredir tartışılmaktadır. Biz burada önce okul yöneticilerinin görevlendirilmelerinde hangi ölçütlerin kullanılabileceği hususu üzerinde duracağız. Sonra da okul yöneticiliği atamalarına ilişkin bazı önerilerde bulunacağız.
Ülkemizde okul yöneticiliğinin bir okulunun olmaması ve yöneticilerin süreç içinde bu deneyimleri kazanmış olmaları insan kaynağının doğru kullanılması adına daha önce idarecilik deneyimi olan öğretmenlerin yöneticiliğe seçilmesi yerinde bir görüş gibi görünmektedir. Ancak okul yöneticiliğine görevlendirilmek isteyen genç öğretmenlerin de talepleri göz ardı edilmemelidir. Yıllar içinde gelinen nokta göstermiştir ki bir sınavın varlığı adaletin sağlanması için en güvenilir yoldur. Belli bir süzgeçten geçmiş öğretmenlerin görevlendirilmesi yerinde olacaktır.
İlk olarak yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte Haziran ayı sonu itibariyle görevi sona erecek yaklaşık 40 bin yöneticinin yerine yapılacak görevlendirmelerle ilgili önerilerimizi belirtmek isteriz.
1- Öncelikli sorun 15 Haziran 2014 tarihi itibariyle ülkemiz genelinde 40 bin yöneticinin görevi sona ereceğinden okullarda oluşacak yönetici boşluğuna geçici bir maddeyle çözüm getirilmelidir. Bunun için hiçbir adaletsizlik ve eşitsizlik görüntüsü yaratmadan görevi sona erenlerden bulundukları kadroya yeniden görevlendirilmek isteyen öğretmenler Haziran ayı sonu itibariyle yazılı sınava alınmalıdır. Sınavda aldığı puan üstünlüğüne göre başvuruları alınarak 4 yıllığına görevlendirmesi yapılmalıdır. Bu kapsamda hem zaman açısından, hem de kamuoyunda oluşan hava açısından mülakat sınavı ve yönetmelik ekinde yer alan puanlama sistemine gerek görülmeksizin yazılı sınav sonucuna göre görevlendirme yapılmalıdır. Bu durumun bir an önce takvime bağlanarak ilan edilmesi doğru bir yöntem olacaktır.
2- 15 Haziran 2014 tarihi itibariyle görevi biten okul yöneticilerinden herhangi bir şekilde görevlendirilmeyenlerin bir defaya mahsus olmak üzere norm kadro yönetmeliğine bağlı olmaksızın istedikleri kurumlara öğretmen olarak atamaları yapılmalıdır. 2008 yılından bu yana sınav sonucuna bağlı olarak okul yöneticiliğine atanan öğretmenler, bulunduğu okul civarında ev alıp yerleşerek bir düzen kurmuştur. Bu planlamanın yeni bir kanunla ani bir şekilde değişmesi öğretmenlerimizin sosyal yaşamını zorlaştıracaktır. Bu nedenle geçici bir maddeyle yeniden görevlendirilmeyen yöneticilerin bir defaya mahsus istediği okula atanması sağlanmalıdır. Yine bu durumdaki yöneticilerden il dışına öğretmen olarak atanmak isteyenlerin talepleri dikkate alınmalıdır.
1 Temmuz 2014 tarihi itibariyle okulların yöneticileri bu şekilde belirlendikten sonra yeni yönetici seçilmesi sürecinde yazılı ve sözlü sınavların yanı sıra bir değerlendirme ölçeğinin de kullanılması, adayların bir seçme sürecinden geçmeleri faydalı olacaktır. Bizler eğitimciler olarak ülkemizde okul yöneticiliğinin bir meslek olarak tanımlanmasını, ikinci bir görev olarak değil asil görev olarak tanımlanıp uygulanmasını ilke olarak benimsemekteyiz. Ancak yeni yasayla bu durumun daha da zorlaştığını görmekteyiz. Buna rağmen okul yönetimlerinin nitelikli işleyişi için hazırlanacak yönetmeliklerde dikkate alınmasını dilediğimiz önerilerimizi paylaşmak istiyoruz.
a) Okul yöneticiliğine görevlendirme için hizmet öncesi eğitim getirilmelidir. Bu sistem Amerika’da okul yöneticiliği sertifikası ya da eğitim yönetimi alanında yüksek lisans diploması olacağı gibi Avrupa ülkelerinin birçoğunda olduğu gibi hizmet öncesi kurs ve seminer programları sertifikası da olabilir. Bunun için yüksek lisans diplomaları için üniversiteler ile MEB arasında bir program yapılmalı, kurs ve seminer için de Milli Eğitim Akademisi işlevsel hale getirilmelidir.
b) Hizmet öncesi hazırlığı tamamlayan yönetici adayları sınava alınarak sınav sonucundaki puan üstünlüğüne göre okullara yönetici görevlendirmesi yapılmalıdır. Avrupa Birliği’nin birçok ülkesinde okul yöneticisi olmadan yapılan hazırlayıcı eğitimlere katılmak zorunludur. Bu hazırlayıcı eğitimler sonrası okul yöneticileri seçimle, yarışma sınavıyla ya da kişisel dosyaların incelenmesi ve mülâkat yapılması ile belirlenmektedir.
c) Okullara yönetici görevlendirmesi yapıldıktan sonra okul yönetiminin daha demokratik ve verimli olması için Avrupa Birliği ülkelerin çoğunda da olduğu gibi; okul yönetimine öğretmenlerin, velilerin ve öğrencilerin oluşturduğu yönetim kurullarının katkıda bulunması teşvik edilmelidir. Okul yöneticisinin ilk dört yıllık süreçten sonra yeniden görevlendirilmesi için bu kurulların da görüşüne başvurulmalıdır. Yani dört yıllık sürenin sonunda yeniden görevlendirme okulun iç paydaşları tarafından belirlenmelidir.
d) Bütün bunlara ek olarak bu geçiş süreci sonunda okul yöneticiliği bir meslek olarak hukuki alt yapıya kavuşturulmalıdır.
Uzun süredir bir türlü yerleşik düzen alamayan ve son yıllarda sürekli değişikliğe uğrayan yönetici atama yönetmeliği umarız bu değişikliklerle tekâmülü tamamlanmış uzun süre uygulanma imkânına kavuşmuş olur.