Memur ve işçi izinlerinin bütün yönleriyle karşılaştırılması



ur ve işçilerin kullandıkları izinlerle ilgili çok önemli farklar bulunmaktadır. İzinlerle ilgili bazı konularda memurların, bazı konularda ise işçilerin avantajlı olduğunu ifade edebiliriz.

Bu bağlamda yıllık izinlerde işçi lehine düzenlemelerin olduğu görülmektedir. İşçilerde işgünü esas alınmaktadır. İşçiler açısından bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden; beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden; onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden az olamaz. Ayrıca, onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamamaktadır. Bu süreler toplu sözleşmelerle arttırılabilmektedir.

Memurlar açısından ise tatil günleri de yıllık izne dahildir. Buna göre, yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar içinse 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilmektedir. Memurların da işgünü esasına göre yıllık izin kullanmaları yönünde taleplerin olduğunu ifade edebiliriz.

Analık izninde memurlar daha avantajlıdır

Doğum yapan memura, doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilmektedir.

Ayrıca, doğum sonrası analık izni süresi sonunda kadın memur, isteği hâlinde çocuğun hayatta olması kaydıyla analık izni bitiminde başlamak üzere ayrıca süt izni verilmeksizin birinci doğumda iki ay, ikinci doğumda dört ay, sonraki doğumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışabilir. Çoğul doğumlarda bu sürelere birer ay ilave edilir. Çocuğun engelli doğması veya doğumdan sonraki on iki ay içinde çocuğun engellilik durumunun tespiti hâllerinde bu süreler on iki ay olarak uygulanır.

Yine üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferit olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin münferit olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşleri de, istekleri üzerine doğum sonrası kullandıkları sekiz haftalık iznin bitiminden itibaren bu haktan aynı esaslar çerçevesinde yararlanır. Memurun çalışacağı süreler ilgili kurum tarafından belirlenmektedir. İşçilerde ise böyle bir uygulama yoktur.

İşçilere ise isteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilmektedir. Babaya ise doğum yapan eş nedeniyle izin verilmemektedir. Ancak, toplu sözleşmeyle bu süre arttırılabilmektedir.

Süt izninde de memurlar daha avantajlıdır

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam birbuçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Ancak, toplu sözleşmeyle bu süre arttırılabilmektedir.

Kadın memura ise, çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk altı ayda günde üç saat, ikinci altı ayda günde bir buçuk saat süt izni verilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı hususunda, kadın memurun tercihi esastır.

Yıllık izinlerde memura avans verilmez işçiye avans verilmek zorundadır

Yıllık izinlerin kullanımındaki en önemli fark ise işçilere kullanılan yıllık izin süresi kadar avans verilirken memurlarda böyle bir uygulama söz konusu değildir.
Bu çerçevede, 4857 sayılı Kanun'un yıllık izin ücreti başlıklı 57'nci maddesinde; İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.

Bu ücretin hesabında bu kanunun 50'nci maddesi hükmü uygulanmaktadır. Yani fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri için verilen ücretlerin tespitinde hesaba katılmamaktadır.

Ayrıca, günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp da akort, komisyon ücreti, kâra katılma ve yüzde usulü ücret gibi belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan işçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanmaktadır.

Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, izin ücreti işçinin izine çıktığı ayın başı ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır. Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenmektedir.

Görüleceği üzere, hem kamudaki işçiler hem de özel sektördeki işçiler, yıllık izin süresince hakedecekleri ücreti avans olarak alıp tatillerini yapmaktadır. Örneğin 20 gün yıllık izin kullanan bir işçinin 20 günlük ücreti avans olarak işveren tarafından verilmek zorundadır. İşverenin avans verip vermemek yönünde takdir hakkı yoktur. Ancak, memurlar açısından ise böyle bir durum söz konusu değildir.

Avans ödenmemesi işçi lehine tek taraflı fesih nedenidir

Bu uygulama 4857 sayılı Kanun'da bir zorunluluk olarak ifade edildiği için işçinin yıllık izne gitmeden önceki avans ödeme isteğine olumsuz yanıt alması halinde, kıdem tazminatını alarak işyerinden ayrılması mümkündür. Ancak burada işverenin ödeme aczinde olmaması ve işçinin de bu hakkı kötüye kullanmaması esastır. Aksi takdirde açılacak davada olumsuz sonuç çıkabilir. Maalesef işçilerin bir çoğunun bu haktan haberi yoktur.

Konular

Görevde yükselmelerde mülakatın etkisi azaltılmalı!
Yer değişikliği talebi reddedilen engelli memura iyi haber
Atamaları geciken doktorlarla ilgili son durum
Bilirkişilere ödenecek ücretler belli oldu
Disiplin soruşturması kapsamında gönderilen savunma davetiyesi neleri içermeli?
Hangi kurumlar kapatılacak?
Zeytinlik alanda endüstriyel atık depolama tesisi kurulabilir mi?
Başkasının yerine sınava girmek dolandırıcılık sayılıyor mu?
Seçimde görev alacakların ücretleri belli oldu!
Sözleşmeli personelin yıllık izni gelecek yıla aktarılır mı?
İçişleri GY ve unvan değişikliği giriş belgeleri yayımladı
Vekil adayları sabıka kayıtlarını e-Devlet üzerinden alabiliyor mu?
Devlette de CEO dönemi başlıyor
Belediye şirketleri özel güvenlik hizmetlerini nasıl sunacak?
Duruşmaya katılmayanın temyiz hakkı olur mu?
Duruşmaya katılmayanın temyiz hakkı olur mu?
Yaz saati uygulaması başladı mı? Saatler ileri alınacak mı?
Sendika üyeliğinden ayrılan toplu sözleşme ikramiyesini geri öder mi?
Belediye şirketlerine yeni personel alımı nasıl olacak?
Kaymakamlara diksiyon ve güzel konuşma eğitimi
İstifa sonrası dönüşlerde kurumların takdir hakkı var mıdır?
Sözleşmeli personelin çalışma ile ücret sınırları belirlendi
Maaşına her haciz gelene disiplin cezası verilir mi?
Memurlara bayram ikramiyesi verilecek mi?
Öğretmenler sözleşmeli olarak atanacak
Yurt dışında görevli kamu personelinin izinleri durduruldu
Kamuda devrim niteliğinde değişiklikler
Biyologların ek özel hizmet tazminatına dair görüş
Yerleşim yeri değişikliği için son tarih ne zaman?
Seçmen sorgulama mobil uygulama indir